Äàâíî ìèíîâàëè Òîëãó — ìîíàñòûðü íà îñòðîâå. Ñîëíöå çàêàòûâàëîñü, ïîòåìíåëà ðåêà, ïîÿñíåë ïåñîê, à òàëüíèêè çåëåíûå â ÷åðíóþ ïîëîñó ñëèëèñü.
— Çàñîáà÷èâàé!
È ãðåìåëà ÿêîðíàÿ öåïü â îòâåò.
Áóëüêíóëè ÿêîðÿ íà ðàñøèâå… Ìû ðàñïðÿãëèñü, îòõëåñòíóëè ÷åáóðêè ëÿìî÷íûå è îòäûõàëè. À íåäàëåêî îò áåðåãà äâà êîñòðà ïûëàëè è äâà êîòëà êèïÿòèëèñü. Êàøåâàð ÷àñà çà äâà ðàíüøå íà çàâîçíå ïðèáûë è óæèí âàðèë. Âîäîëèâ ïðèïëûë ñ õëåáîì ñ ðàñøèâû.
— Ìîé ðóêè, äà çà õëåá — çà ñîëü!
Ñåëè íà ïåñêå êó÷êàìè ïî âîñüìåðî íà ÷àøêó. Ñïåðâà õëåáàëè ñ õëåáîì «þøêó», ò. å. æèäêèé íàâàð èç ïøåíà ñ «ïîäåíüåì», ëüíÿíûì ÷åðíûì ìàñëîì, à ïîòîì ãóñòóþ ïøåííóþ «ðîéêó» ñ íèì æå. À ÷òîáû ñóõîå ïøåíî â ðîò ëåçëî — çà÷åðïíóëè îêîëî áåðåãà â ÷àøêè âîäû: ëîæêà êàøè — ëîæêà âîäû, à òî ðîéêà êðóòà è ñóõà — â ãëîòêå ñòîèò. Äîåëè. Òóìàí çàáåëåë êðóãîì. Âñå æàëèñü ïîä äûì, à òî êîìàð çàåë. Îíó÷è è ëàïòè ñóøèëè. ß â ïåðâûé ðàç â æèçíè íàäåë ëàïòè è íàøåë, ÷òî óäîáíåå îáóâè è íå ïðèäóìàåøü: ëåãêî è ìÿãêî.
Êîåêòî èç ñòàðèêîâ óåõàë íî÷åâàòü íà ðàñøèâó.
Ôåäÿ çàòÿíóë áûëî «Âíèç ïî ìàòóøêå»…— äà íå âûøëî. Íèêòî íå ïîäòÿíóë. È çàìåð ãîëîñ, ïðîêàòèâøèñü ïî ðåêå è ïîâòîðèâøèñü â ëåñíîì îâðàãå…
À íàä íàìè, íà ãîðå, âûëè áàðñêèå ñîáàêè â Ïîäáåðåçíîì.
Ðÿäîì ñî ìíîé ñòàðûé áóðëàê, ñåäîé è ïî÷åìóòî áåçóõèé, òèõî ðàññêàçûâàë ñêàçêó îá àòàìàíå Ðóêøå, êîòîðûé ñ áóðëàêàìè è êàçàêàìè ïåðñèäñêóþ çåìëþ çàâîåâàë… Êòî ýòî çàâîåâàë?… Êòî ýòîò Ðóêøà? Óæ íå Ñòåíüêà ëè Ðàçèí? Ðóêøà òîæå ïåðñèäñêóþ öàðåâíó óâåç.
Ñêîðî âñå çàñíóëè.
Ìîÿ ïåðâàÿ íî÷ü íà Âîëãå. Óñòàë, à íå ñïàëîñü. Èçìó÷èëñÿ — à äóøà ëèêîâàëà — è íè êëî÷êà ðàñêàÿíèÿ, ÷òî ÿ áðîñèë äîì, ãèìíàçèþ, ñåìüþ, ñîííóþ æèçíü è óøåë â áóðëàêè. ß äàæå áëàãîäàðèë ×åðíûøåâñêîãî, êîòîðûé è ñóíóë ìåíÿ íà Âîëãó ñâîèì ðîìàíîì «×òî äåëàòü».
Ñâîáîäíîå êîïèðîâàíèå
